همه چیز در مورد صدای گیربکس و عیب یابی آن

صدایی که پس از ساخت گیربکس صنعتی تولید می شود می تواند دلایل مختلفی داشته باشد .برخی مواقع ممکن است صدا کاملا طبیعی بوده در حالی که در مواقع دیگر ،صدا غیر معمول به نظر می رسد. یکی از روش های یافتن مشکل یا تشخیص وجود زمینه ی مشکل ساز در گیربکس ها توجه به صدای آن می باشد. هرچند برای تشخیص قطعی مشکل نباید فقط به صدا اعتماد کرد ولی توجه به آن می تواند به تشخیص وجود یک مشکل در گیربکس کمک قابل توجهی کند. به هر حال اندازه گیری صدا ، سرنخ های مهمی را در اختیار اپراتور، سازنده ی گیربکس، تامین کننده(به عنوان واحدهای رسیدگی کننده) قرار می دهد. این مطلب به طور خلاصه در مورد صدای گیربکس و چگونگی اندازه گیری آن صحبت می کند. به علاوه روشی برای مجزا کردن صدای گیربکس از محیط پیرامون آن یا محیط کاری آن معرفی می کند.

به خودی خود ،مطالعه در مورد صدا و صوت مطلبی پیچیده است. حرفه هایی وجود دارند که به طور تخصصی در مورد صوت و امواج صوتی مطالعه و فعالیت می کنند که سطح آن فراتر از این مقاله است. اما به طور کلی می توان گفت برای هر موج صوتی (sound)،سه فاکتور باید موجود باشد: ۱. منبع صدا یا ژنراتور ۲. یک محیط برای انتشار صوت مانند هوا و ۳. یک گیرنده صدا مانند گوش انسان. تفاوت حائز اهمیتی بین (sound)صدا و (noise) نویز وجود دارد. بسیاری از افراد از این دو اصطلاح در جای نا مناسب و بجای یکدیگر استفاده می کنند ولی در اصل ماهیت این دو کلمه متفاوت است . (sound) صدا به طور خاص و دقیق، حرکت رفت و برگشتی ذرات در یک محیط مانند هوا، آب یا جامد را زمانی که امواج صوتی از میان آن محیط عبور می کنند عنوان می کند. به دلیل خاصیت این ارتعاش، فشار صدا (sound pressure ) تشکیل می شود که میزان آن بر میزان نوسان فشار هوایی که منبع صدا در نظر گرفته می شود بستگی دارد. به زبان ساده تر، زمانی که چیزی به ارتعاش در می آید این لرزش باعث می شود که ذرات نزدیک به آن نیز ارتعاش کنند و به این ترتیب ذرات به یکدیگر دور و نزدیک شده و امواج صوتی را تشکیل می دهند. زمانی که این امواج صوتی به گوش ما برسد ما صدا را می شنویم . از طرف دیگر،(noise) نویز،به عنوان صدای نامطلوب تعریف می شود .

سازمان های مربوطه استاندارد هایی مانند AGMA و DIN برای رتبه بندی کیفیت بر اساس پارامترهای مختلف دنده منتشر کرده اند. با توجه به این استاندارد ها و تاثیر هر کدام بر شکل دهی دندانه ها ، می توان گفت که با در نظر گرفتن ابعاد و مشخصه های یکسان، چرخدنده هایی که طبق استاندرادها تولید شده اند در مقابل چرخ دنده ای با روش تولید غیر استاندراد و بی کیفیت صدای کمتری تولید می کند. عوامل قابل توجه در طراحی گیربکس به نحوی که تولید صدا در گیربکس ها کمتر شود به موارد ذکر شده محدود نمی شود. پارمترهای زیادی وجود دارد که یک طراح برای کمتر شدن صدای چرخ دنده ها و به طور کلی گیربکس حین کار می تواند مدنظر قرار دهد. از طرفی مجموع همه فعالیت هایی که منجر به کاهش صدا می شوند، ممکن است پیامد های نا مطلوبی بر سایر پارمترهای چرخ دنده ها (در طراحی) به دنبال داشته باشد. لذا یک طراح باید در طراحی خود به تمام نکات و پارمترهای اساسی چرخ دنده دقت کرده و با اولویت بندی پارامترهای گوناگون اقدام به طراحی کند. درک صحیح مفاهیم مکانیکی و طراحی به طراح کمک می کند که با در نظر گرفتن تمامی نکات و پارمترها و توجه به جنبه های مختلف مانند کاربرد چرخ دنده و گیربکس و همچنین توجه به طول عمر و صرفه ی اقتصادی بهترین طراحی انجام دهد . به طور کلی سر و صداهایی که حین کار گیربکس شنیده می شود می تواند نشانگر یک وضعیت نامطلوب(یا وجود یک مشکل) در گیربکس باشد. به عنوان مثال سرو صدایی در چرخ دنده ها که مانند صدای کلیک کردن است) به راحتی می تواند بیانگر در گیری نامناسب بین چرخ دنده ها باشد. سازندگان گیربکس بعد از مونتاژ و قبل از ارسال آن به کارفرما(مشتری) عملکرد گیربکس را به چندین روش تست می کنند. هدف از این تست ها، اطمینان همه جانبه از عملکرد نرمال و طبیعی گیربکس است. برای مثال تکنولوژی درایو (Drive)، آزمایشهای جامعی را روی هر مجموعه مونتاژ شده ی گیربکس قبل از خروج از کارخانه انجام می دهد. حین تست صدا، داده ها(که شامل صوت می باشند) اندازه گیری شده و به منظوری ارزیابی دقیق، مقادیر با اندازه های اسمی و استاندارد مقایسه می شوند تا از عملکرد صحیح گیربکس اطمینان حاصل شود.

همانطور که مرکز ساخت گیربکس اصفهان سامان گیربکس به آن اشاره کرد واضح است که شرایطی وجود دارد که مشکلات موجود در گیربکس به راحتی با اندازه گیری صدای تولید شده توسط آن قابل تشخیص است و در مقابل، در برخی شرایط تشخیص اینکه صدای گیربکس طبیعی است یا نشانگر وجود مشکلی در آن است کمی پیچیده و مشکل می شود . با استفاده از فرمول، تکنیک و ابزارهای معرفی شده در این مقاله و شناختن صدا می توان میزان صدای گیربکس را به صورت کمی تشخیص داده و عملکرد آن را بهتر درک کرد. این اندازه گیری ها و محاسبات به خودی خود ممکن است ابزار تشخیص دقیقی نباشند. اما به هر حال در دسترس بودن این اطلاعات می تواند نشانه های قابل توجهی را در اختیار سازندگان گیربکس قرار دهد و خود شروع تحلیل و ریشه یابی مشکلات و دلایل ایجاد در آن باشد.